Somatoform Bozuklukların Klinik Psikoloji Tablosu
Açıklama
Somatoform bozukluklar, kişinin bedensel belirtiler yaşamasına rağmen bu belirtileri açıklayacak yeterli tıbbi bir neden bulunmadığı durumları kapsamaktadır. Kişi yoğun ağrı, yorgunluk veya bedensel şikâyetler yaşayabilmekte ancak bu durumun kökeninde psikolojik etkenler önemli rol oynamaktadır. Bu bozukluklar, bireyin günlük yaşamını, sosyal ilişkilerini ve işlevselliğini olumsuz etkileyebilmektedir.
Belirtiler
Kişi bedensel ağrı, halsizlik veya çeşitli şikâyetler yaşamaktadır.
Kişi tıbbi açıklamalarla tatmin olmamakta ve şikâyetleri devam etmektedir.
Kişi sağlık konusunda aşırı kaygı duymaktadır.
Kişi sık sık doktora gitme veya test yaptırma eğilimindedir.
Kişi günlük yaşamını sağlık endişeleri etkilemektedir.
Nedenleri
Somatoform bozuklukların nedenleri, biyolojik, psikolojik ve sosyal etkenlerin birleşimiyle ortaya çıkmaktadır. Stres, kaygı ve depresif belirtiler bedensel yakınmaları artırabilmektedir. Çocukluk travmaları, duyguların ifade edilememesi ve aile içi dinamikler de bu bozuklukların gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Toplumsal düzeyde sağlıkla ilgili inançlar ve öğrenilmiş davranış örüntüleri de etkili olabilmektedir.
Başa Çıkma Yöntemleri
Psikiyatrik Değerlendirme ve İlaç Kullanımı
Somatoform bozukluklarda öncelikle psikiyatrist değerlendirmesi yapılmalı ve gerekli görüldüğünde ilaç tedavisi uygulanmalıdır. İlaç tedavisi, özellikle kaygı ve depresyonun eşlik ettiği vakalarda faydalı olabilmektedir.
Psikoterapi
Kısa süreli bilişsel terapi ve uzun süreli dinamik terapi, somatoform bozuklukların tedavisinde kullanılabilmektedir. Terapi sürecinde bireyin beden algısı, duygularını ifade etme biçimleri ve stresle baş etme becerileri üzerinde çalışılmaktadır.
Ek Destekleyici Yöntemler
Düzenli egzersiz, gevşeme teknikleri, sosyal destek ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları bedensel belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilmektedir.
DSM-5’e Göre Somatoform Bozukluklar
Bedensel Belirti Bozukluğu
Kişi sürekli ve rahatsız edici bedensel belirtiler yaşamaktadır. Bu durum yoğun kaygı ve işlev kaybına yol açmaktadır.
Ağrı ve yorgunluk şikâyetleri
Sağlıkla ilgili aşırı endişe
Hastalık Kaygısı Bozukluğu
Kişi, ciddi bir hastalığı olduğuna dair yoğun kaygı duymaktadır. Tıbbi testler normal olsa bile ikna olmamaktadır.
Sık doktora başvurma
Tıbbi sonuçlara rağmen endişenin devam etmesi
Psikolojik Etkenlerin Tıbbi Durumlara Etkisi
Mevcut tıbbi hastalığın seyrini kaygı, stres veya diğer psikolojik etkenler kötüleştirmektedir.
Stresin kronik hastalıkları tetiklemesi
Kaygının bedensel belirtileri artırması
Dönüşüm Bozukluğu (Konversiyon Bozukluğu)
Kişi nörolojik bir hastalığı düşündüren belirtiler (örneğin felç, görme kaybı) göstermektedir. Ancak bu belirtiler psikolojik nedenlere dayanmaktadır.
Felç benzeri şikâyetler
Tıbbi açıklama olmaksızın ortaya çıkan duyusal kayıplar
Faktisiyöz Bozukluk
Kişi, hasta rolünü benimseyebilmek amacıyla kasıtlı olarak belirtiler üretmektedir.
Belirtileri abartma veya uydurma
Sürekli tıbbi yardım arayışı
Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?
Bedensel belirtiler, günlük yaşamı ve işlevselliği belirgin biçimde bozuyorsa; kişi sağlık endişeleri nedeniyle sürekli kaygı yaşıyorsa veya sosyal ilişkiler bundan olumsuz etkileniyorsa profesyonel yardım almak önemlidir. Psikiyatri ve psikoterapi desteği, bu bozuklukların yönetilmesine katkı sağlamaktadır.
Somatoform bozukluklar, bedensel şikâyetlerle başlayan ancak kökeninde ruhsal süreçlerin etkili olduğu durumlardır. Psikiyatri ve psikoterapi desteğiyle birey belirtilerini daha iyi yönetebilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Sabırlı bir süreçle bu bozuklukların üstesinden gelmek mümkündür.
Esenlikle kendi yolunuzu bulma dileğiyle…
