Üriner Sistem Taş Hastalıkları
Böbrek Taşı (Üriner Sistem Taş Hastalığı)
Halk arasında “böbrek taşı” olarak bilinen üriner sistem taş hastalığı, idrar yollarında taşların oluşmasıyla ortaya çıkar. Taşlar böbreklerde, idrar kanalında (üreter) veya mesanede görülebilir. İdrarın içerisindeki bazı maddelerin yoğunlaşması ve kristalleşmesi sonucu oluşan bu taşlar, hem kadınlarda hem erkeklerde çocukluk çağı dahil her yaş grubunda karşımıza çıkabilir.
Belirtileri
Üriner sistem taş hastalıklarının belirtileri şunlardır:
- Böğür ya da yan ağrısı (Genellikle çok şiddetli, “kolik” tarzında)
- İdrarda yanma ya da idrara sık çıkma
- İdrarda kan görülmesi
- Kusma ve bulantı
- İdrar akışında tıkanıklık hissi
Bazı küçük taşlar hiç belirti vermeden kendiliğinden düşebilirken, büyük taşlar tıkanıklık yaparak ciddi ağrılara ve böbrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir.
Risk Faktörleri
Üriner sistem taş hastalıkları risk faktörleri arasında yetersiz su tüketimi, aşırı tuzlu ve hayvansal protein ağırlıklı beslenme, ailede taş hastalığı öyküsü ve bazı metabolik hastalıklar yer alır.
Tedavi Yöntemleri
Günümüzde taş hastalığının tedavisi oldukça gelişmiştir. Taşın yeri, büyüklüğü ve hastanın durumu göz önüne alınarak çeşitli tedaviler uygulanır:
-
İlaç ve Bol Sıvı ile Takip: Özellikle 10 mm’den küçük ve izlem için uygun olan taşlar bazen ilaç ve bol sıvı desteğiyle kendiliğinden düşebilir. Düzenli doktor takibi ve tavsiyesi ile sürecin yönetilmesi önemlidir çünkü acil müdahale gerekebilir.
-
ESWL (Taş Kırma Yöntemi): Vücut dışından ses dalgalarıyla taş hedeflenerek kırılır ve küçük parçalara ayrılır, parçaların idrarla kendiliğinden atılması beklenir.
-
Endoskopik Yöntemler (URS – RIRS): İdrar yolundan kamera ile girilerek (kapalı bir şekilde) taşa ulaşılır, taş lazerle kırılır ve büyük parçalar dışarı alınırken küçük kırıntıların idrar ile atılımı sağlanır. Teknoloji türüne göre ameliyatın konforu ve başarısı değişkenlik gösterebilir.
-
Perkütan Cerrahiler: Genellikle 2 cm’den büyük, böbrek yerleşimli taşlarda bel bölgesinden yaklaşık 2 cm’lik küçük bir kesi yardımı ile (perkütan nefrolitotomi) böbreğe ulaşılarak taşlar temizlenir.
-
Açık Cerrahi: Günümüzde çok nadiren gerekli olur, diğer yöntemlerin uygun olmadığı özel durumlarda tercih edilir.
Korunma Yolları
Bol su içmek, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve düzenli kontrollerle taş oluşumunun önüne geçmek mümkündür. Bu tarz şikayetleri olan ya da ailesinde taş hastalığı öyküsü olan hastaların, vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına muayene olmaları önerilir.
